Over de vorm 'Innovatie Lab'
Spinwaves Lab is geen standaardopleiding of cursus. Het is een leiderschapstraject in de vorm van een sociaal innovatie lab.
Waarom is dat zo en wat houdt dat dan in? Wat maakt dat anders dan andere leiderschapstrajecten? Omdat de reis naar een natuurinclusieve samenleving niet vraagt om meer leiders in oude systemen, maar om mensen die met nieuwe ideeën ook nieuwe systemen ontwerpen en laten ontwikkelen. Dat is complex werk in een omgeving waar geen tijd of ruimte voor bezinning meer lijkt te zijn, we zijn allemaal druk en ook urgentiebesef maakt dat we doorracen….
Het complexe ontstaat onder andere omdat er veel ogenschijnlijk tegengestelde belangen op het spel staan. We leven in een tijdperk waar schaarste heerst, verwijten, schuld en verantwoordelijkheids vraagstukken spelen en waar de experts met visies over elkaar heen buitelen. De vraagstukken waar we voor staan zijn zich nog aan het ontwikkelen. Er is geen concrete ‘hoe kunnen we ….’ vraag te formuleren op het juiste niveau (waar de bron van het probleem zit) omdat er zoveel tegelijkertijd speelt. De verschillende transities en de daarbij horende chaos maken het pittig om het speelveld goed te zien. Wat is dan wijze actie? Hoe voorkomen we dat we met een oplossing onbewust een dieperliggend probleem in stand houden of zelfs vergroten?
Er is gelukkig een toenemend bewustzijn op noodzaak van verschuiving naar een veel breder of groter perspectief, de specifieke uitdagingen het verduurzamen van onze leefomgeving staan niet op zichzelf. Een perspectief dat pas zichtbaar wordt wanneer je uit je oordeel stapt en opnieuw leert kijken en luisteren naar elkaar. Na het bewustzijn op het nieuwe perspectief volgt al snel het inzicht dat bekende werkmethoden en businessmodellen niet meer toepasbaar zijn. Spinwaves Lab biedt een veilige context om met anderen te gaan samenwerken, leren en experimenteren. Dat begrip van complexiteit, van ontwrichting, van de onmogelijkheid om oude benaderingen toe te passen op de huidige situatie staat in Spinwaves Lab op de voorgrond. En Spinwaves Lab geeft je de gelegenheid daar afstand van te nemen, zonder het los te laten.
In een innovatie lab zijn 4 kerncomponenten:
1. We werken met het volledige systeem. Er is het sociale aspect dat je de belangrijkste veranderaars in een systeem wil samenbrengen, die verschillende perspectieven, standpunten of invalshoeken hebben over de uitdaging die voor handen is. Echt verschillende groepen belanghebbenden komen samen, verkennen een uitdaging die gedeeld wordt. Dus er is echt een gezamenlijke behoefte. Dit is als het ware het sociale veld van het lab.
2. Het tweede is dat het experimenteel is. Het lab zelf heeft een iteratieve aanpak waarbij we met elkaar en van elkaar leren. Dus de verschillende deelnemers (stakeholders) in het lab brengen hun eigen expertise en de rijkdom van hun eigen ervaring mee. Maar er is een erkenning dat dit wel (en begrijpelijkerwijs) beperkt is tot hun gezichtspunt. Dus als je samenkomt heb je de mogelijkheid om binnen het veld te leren, maar dan ook om samen een mogelijke oplossing te ontwikkelen op basis van dit verbrede veld van begrip en kennis.
3. Dat hangt er natuurlijk mee samen dat het actiegericht is. Veel projecten zijn geweldig in het ontwikkelen van oplossingen of ideeën over oplossingen om problemen te begrijpen, maar een lab op zich is gericht op het verder gaan dan dat en het implementeren van mogelijke acties om het probleem op te lossen. Dus verder gaan dan alleen ideeën, of alleen analyse of kritiek. Er is bovendien focus op ‘schaal’. Oftewel actie gericht op het verder brengen en verbinden van kansrijke ideeën, initiatieven en zelfs al grootschaligere projecten! We hebben alles nodig om samen de juiste orde en omvang van de prototypes te ontwikkelen.
4. Het vierde element, last but not least, en een die echt vaak wordt genegeerd in andere veranderingsprocessen, is het werken met de onderling verbonden relatie tussen de persoonlijke ontwikkeling, het leiderschap van de veranderaars zelf, en de initiatie van systemische verandering. Want er is een relatie tussen de betrokken individuen hun eigen persoonlijke veranderingsproces, maar ook de systemische verandering die je wil. Het kan het niet zo zijn dat het systeem of het probleem met de bouw sector waarmee we werken, gezien blijft worden als een probleem ‘daarbuiten’. De verschuiving in een lab richt de aandacht evenzeer op de interne capaciteiten van de deelnemers en hun eigen rol in het transformatieproject. Het wordt dus zowel persoonlijk, subjectief als objectief en er moet dus echt een bereidheid zijn om een zekere mate van persoonlijke verandering in het proces door te maken, evenzeer als de intentie om een verandering teweeg te brengen in de bouw en vastgoedsector.
Dialoog is bij dit alles een cruciale factor
Het vermogen om te luisteren op een niveau dat dieper gaat dan het normale, snelle, ‘ik hoor wat ik hoor en ik los op wat ik oplos’. Het vermogen om een gesprek aan te gaan op een dieper niveau dan alleen maar gebaseerd op de overtuiging dat mijn manier of jouw manier die de juiste manier is maakt het verschil .
Het is het inzicht dat door toegang te krijgen tot diepere oorzakelijke niveaus en door deze diepere oorzakelijke niveaus aan te spreken, waaronder de manier waarop we luisteren, de manier waarop we dialogeren, dat we in staat zijn om diepere bereiken te activeren met het potentieel van blijvende en meer duurzame verandering. Dat is de essentie van een sociaal innovatie lab.
We hebben te maken met complexiteit en snelheid van verstoring op een schaal waar we als mensheid nog nooit mee te maken hebben gehad. Dat maakt het ridicuul om te denken dat we de uitkomsten kunnen voorspellen die nodig zijn om transformatie te managen in zo’n context van disruptie. Dus om te proberen de oude denkwijze te gebruiken: Laten we het probleem zien, laten we de oplossing bedenken. En laten we dan de stappen zetten naar die specifieke oplossing. Om te denken dat de eenvoud van dat zelfs mogelijk is in deze tijd. En dan te weten dat er van ons een zekere moed wordt gevraagd, dat op dit moment, een zekere beheersing, in wezen van onze eigen angst om in het onbekende te stappen, dat is een deel van het leiderschap waartoe we worden opgeroepen. Dus als we liever aan de oever van de rivier blijven staan waarvan we weten, ook al werkt het niet, dan in een rivier te duiken waarvan we niet weten welke kant die opgaat, of we aan de overkant zullen komen, dan is dat een grote vraag aan mensen. En toch, is het de enige vraag op dit moment. We kijken naar de diepte van de moed van de mensheid om echt te duiken, om de problemen en de uitdagingen waar we voor staan aan te pakken, met een scala aan mogelijkheden en openheid, waartoe we nog niet eerder opgeroepen hoefden te worden. We hebben dat vermogen als mensen. We hebben de veerkracht, de vindingrijkheid, eigenlijk de behendigheid om dat te kunnen doen. En we gaan ook geen tweede kans krijgen op deze duik. De vraag is: verzamel jij de moed, ga jij voor het goud dat verborgen is, dat je nog niet kunt zien? Want wat je eruit zult halen is bewustzijn op je eigen leiderschap, een gevoel van veranderbekwaamheid, en een begrip van het systeem dat je op geen enkele andere manier had kunnen bereiken.